แหล่งข่าวจากวงการปลาสวยงามระบุ ปลาหมอคางดำ หรือ Blackchin Tilapia เป็นหนึ่งใน 17 กลุ่มปลาแปลก หรือ Exotic Freshwater Fish ที่นิยมเลี้ยงกันในต่างประเทศ รวมถึงติดอันดับกลุ่มปลาที่สามารถใช้เป็นอาหารได้ที่ถูกนำมาเลี้ยงเป็นงานอดิเรก จึงไม่น่าแปลกใจที่พบว่ามี บริษัทไทยสนองตอบต่อความต้องการในตลาดนี้ และสามารถสร้างรายได้จากการส่งออกปลาชนิดนี้จริง โดยพบว่า ช่วงปี 2556-2559 มีบริษัททำธุรกิจส่งออกปลาตัวนี้มากถึง 11 ราย ส่งออกไปยัง 17 ประเทศ รวมจำนวนกว่า 2.3 แสนตัว

จากข้อมูลของกรมประมงพบว่า บริษัทที่ส่งออกปลาหมอคางดำมากที่สุดถึง 162,000 ตัว คือ หจก.ฉาง ซิน เอ็นเตอร์ไพร์ส รองลงไปคือ หจก. ซีฟู้ดส์ อิมปอร์ต-เอ็กซ์ปอร์ต ที่ส่งออกไป 30,000 ตัว และ ลำดับสาม ได้แก่ บจก.นิว วาไรตี้ ส่งออกไป 29,000 ตัว ลำดับสี่ได้แก่ บจก.พี. แอนด์ พี. อควาเลี่ยม เวิลด์ เทรดดิ้ง ที่ส่งออกไป 3,638 ตัว ถัดมาเป็น บจก.ไทย เฉียน หวู่ ส่งออก 2,950 ตัว

สำหรับบริษัทอื่นๆ ประกอบด้วย บจก.แอดวานซ์ อควาติก, บจก.เอเชีย อะควาติคส์, บจก.หมีขาว, หจก.วีอควอเรียม, บจก.สยามออร์นา เมนทอล ฟิช และ หจก.สมิตรา อะแควเรี่ยม ที่มียอดส่งออกในหลัก 100-900 ตัว

ข้อมูลการส่งออกนี้แสดงให้เห็นว่า ปลาชนิดนี้ในประเทศไทย มีแหล่งที่มาหลายทาง และในขณะนั้นยังไม่มีประกาศห้ามส่งออก ต่อมาเมื่อรัฐห้ามส่งออกในปี 2561 ก็ไม่พบการส่งออกปลาหมอคางดำอีกเลย ชวนให้คิดได้ว่า ธุรกิจปลาส่งออกเหล่านี้ขายปลาไปหมดสต๊อกได้พอดีจริงหรือ และถ้าไม่ใช่ผู้ส่งออกเหล่านี้ดำเนินการกับปลาที่เหลืออย่างไร โดยเฉพาะกับพ่อแม่พันธุ์

ทั้งนี้ จากงานวิจัยของกรมประมง เรื่อง “ความหลากหลายทางพันธุกรรมกับพันธุปฎิทรรศน์ของการระบาดปลาหมอสีคางดำในประเทศไทย” โดย อภิรดี หันพงศ์กิตติกูล วงศ์ปฐม กมลรัตน์ ทิวารัตน์ เถลิงเกียรติ ลีลา และ สุภาภรณ์ ชาวสวน ที่ตีพิมพ์ในวารสารการประมงอิเล็กทรอนิกส์ ปีที่ 3 ฉบับที่ 4 ตุลาคม – ธันวาคม 2563 ยังระบุว่า ประชากรปลาหมอสีคางดำที่แพร่กระจายในประเทศไทย มีการแบ่งเป็น 2 หรือ 3 กลุ่มย่อย ที่มีความแตกต่างทางพันธุกรรมสูง โดยประชากรในจังหวัดสมุทรสงคราม เพชรบุรี ชุมพรและประจวบคีรีขันธ์ มีความคล้ายคลึงทางพันธุกรรมมากกว่าประชากรจาก จ.ระยอง ซึ่งมีความแตกต่างทางพันธุกรรมกับประชากรอื่นๆ อย่างชัดเจน และนำมาผนวกกับข้อมูลบริษัทส่งออกที่ส่งออกที่ขายออกไปถึง 17 ประเทศ ก็ยิ่งรู้สึกว่าปลาหมอคางดำที่กำลังระบาดอยู่นี้ น่าจะมาจากหลายแหล่ง

ดังนั้น สิ่งที่ต้องติดตามกันต่อไปคือ บริษัทส่งออกเหล่านี้ มีวิธีบริหารจัดการสินค้าอย่างไร ทั้งการจัดหาก่อนการส่งออก การดูแลรักษาปลา รวมถึงการทำลายปลาหลังมีประกาศกฎหมายห้ามส่งออกปลาหมอคางดำออกมา.

นายวรุณเทพ วัชราภรณ์ หัวหน้าฝ่ายงานธุรกิจสัมพันธ์ เอไอเอส กล่าวในโอกาสร่วม กับ พล.ต.ท.ธัชชัย ปิตะนีละ บุตร ผู้ช่วย ผบ.ตร./รอง ผอ.ศปอส.ตร. เปิดยุทธการ “ระเบิดสะพานโจร” โดยปฏิบัติการร่วมกับสำนักงาน กสทช. เพื่อ เร่งปราบปรามแก๊งคอลเซ็นเตอร์ที่ตั้งอยู่ในประเทศเพื่อนบ้านตามแนวชายแดน ที่เข้ามาหลอกลวง สร้างความเดือดร้อนให้กับประชาชนคนไทย ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของประเทศทั้งในด้านเศรษฐกิจและสังคมเป็นอย่างมาก โดยในส่วนของเอไอเอส นั้น ยินดีอย่างยิ่งที่จะสนับสนุนภารกิจดังกล่าวอย่างเต็มที่ ในแง่ของการบริหารจัดการเครือข่ายสื่อสารทั้งในพื้นที่เป้าหมายและในกรณีที่มีการพบพื้นที่ต้องสงสัย

โดย พล.ต.ท.ธัชชัย ปิตะนีละ บุตร ผู้ช่วย ผบ.ตร./รอง ผอ.ศปอส.ตร. เปิดยุทธการ “ระเบิดสะพานโจร” โดยปฏิบัติการร่วมกับสำนักงาน กสทช. ผู้ให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ทุกเครือข่าย และหน่วยงานความมั่นคงในพื้นที่ โดยให้ตัดสัญญาณโทรศัพท์ และอินเทอร์เน็ตที่เกี่ยวข้อง ของไทยทั้งหมดที่คนร้าย ลักลอบนำมาใช้ในการเข้ามาหลอกลวง อย่างเด็ดขาด โดย พล.ต.ท.ธัชชัย ๆ กล่าวว่า เริ่มกดปุ่มปฏิบัติการแรก “ระเบิดสะพานโจร” ในเขตพื้นที่จังหวัดเชียงราย ซึ่งคนร้ายได้มีฐานปฏิบัติการในเขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ บริเวณโดยรอบคิงส์โรมัน ประเทศลาว โดยปัจจุบัน คิงส์โรมันเป็นสถานบันเทิงครบวงจรพร้อมมีสนามบินรองรับ นักท่องเที่ยวจากไทย ลาว และเมียนมา ซึ่งปฏิบัติการดังกล่าวจะไม่มีผลกระทบต่อสุจริตชนตามแนวชายแดนไทย นอกจากนี้ จะมีการขยายผลจับกุมดำเนินคดีกับผู้ให้บริการที่ผิดกฎหมาย เช่น ตู้ชิมที่ช่วยเหลือกลุ่มคนร้ายในการลงทะเบียนชิมมาหลอกลวงประชาชน รวมทั้งจัดการกับกลุ่มคนร้ายที่เป็นชาวต่างชาติและคนไทยที่ร่วมกันมาหลอกลวงทำร้ายคนไทยด้วยกันให้ถึงที่สุด

ปลาหมอสีคางดำ หรือ ปลาหมอคางดำ (Blackchin tilapia) ที่มีชื่อทางวิทยาศาตร์ ว่า Sarotherodon melanotheron การกำหนดชื่อวิทยาศาสตร์ขึ้นใช้ ก็เพื่อมิให้เกิดความซ้ำซ้อนหรือความสับสนกับชื่อพื้นเมืองและชื่อสามัญ เป็นหนึ่งในปลาต่างถิ่นรุกราน เรียกขานกันว่าเอเลี่ยน สปีชี่ส์ ที่ไทยห้ามนำเข้าตั้งแต่ปี 2561 ปลาชนิดนี้ไข่ดกและไข่เร็ว ปลามีความอึดอยู่ได้ทั้ง 3 น้ำ ไม่ว่าจะน้ำจืด น้ำกร่อย หรือน้ำเค็ม ตัวปลามีทั้งที่เป็นสีซีดและที่เป็นสีสันอื่นๆ เช่น สีฟ้าอ่อน สีส้ม และสีเหลืองทอง และปลาที่โตเต็มวัยจะมีแถบสีดำที่คาง ทำให้มีการนำไปเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม ส่วนปลาไม่มีสีส่วนใหญ่ก็บริโภคหรือทำเป็นปลาป่น

อย่างไรก็ตาม นักวิชาการสัตว์น้ำ บางท่านชี้ว่าไม่ว่าจะมีคำว่า “สี” หรือไม่มี มันคือปลาสายพันธุ์เดียวกันเพราะมีชื่อวิทยาศาสตร์เดียวกัน แต่บางท่านก็เห็นแย้งว่าเป็นคนละสายพันธุ์ หากมีการค้นคว้าหาข้อมูลก็จะพบว่าปลาชนิดนี้ไม่ได้มีการเลี้ยงหรือแพร่ระบาดในประเทศไทยเพียงประเทศเดียว แต่ยังพบในหลายประเทศที่ถูกเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม เพราะบางวงศ์มีสีสันสวยงาม ตามสายพันธุ์ที่่แตกออกไป (subspecies) แม้กระทั่งการนำไปเป็นเหยื่อปลาหรือเป็นอาหารเลี้ยงปลา ก็พบว่ามีการใช้ประโยชน์ในรูปแบบเหล่านี้เช่นกัน และเป็นโอกาสที่จะทำให้เกิดแพร่ระบาดได้

เว็บไซด์ Fishbase ซึ่งเป็นแหล่งรวมข้อมูลสายพันธุ์ปลาระดับโลกที่ใหญ่ที่สุดและครอบคลุมมากที่สุด เคยรายงานเรื่อง Sarotherodon melanotheron ไว้เมื่อปี 2555 ว่า มีการพบปลาชนิดนี้ใน 22 ประเทศ ซึ่งรวมถึงหมู่เกาะต่างด้วย พบมากในทวีปแอฟริกาและเป็นปลาพื้นถิ่นที่พบตามธรรมชาติ โดยเฉพาะประเทศที่ติดชายฝั่งทะเลทางตะวันตก เช่น เบนิน แคเมอรูน คองโก แกมเบีย กานา กินี ไอวอรี่โคสต์ ไลบีเรีย มอริทาเนีย ไนจีเรีย เซเนกัล เซียร์ราลีโอน โตโก ส่วนในเอเซีย พบที่กัมพูชา ฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นการนำเข้ามา เช่นเดียวกับในทวีปอเมริกาเหนือ เช่น สหรัฐอเมริกาและหมู่เกาในมหาสมุทรแปซิฟิคอย่างรัฐฮาวาย และพบในทวีปอเมริกาใต้อย่างประเทศซูรินาม ล้วนเป็นการนำเข้าทั้งสิ้น นอกจากนี้ ในทวีปเอเซียยังพบที่ญี่ปุ่นและในทวีปยุโรปที่รัสเซีย แต่ยังไม่สามารถระบุได้ว่ามีที่มาอย่างไร และมีบางประเทศที่นำเข้าปลามีการรายงานผลกระทบในระบบนิเวศวิทยา หลังจากนำเข้าปลาชนิดนี้และยังแตกเป็นสายพันธุ์ย่อยอีก (https://fishbase.se/Country/CountryList.php?ID=1412)

สำหรับปลาหมอสีคางดำในประเทศฟิลิปปินส์ มีชื่อเรียกอย่างไม่ทางการว่า gloria หรือ tilapiang arroyo ในรายงานนี้ยังระบุว่า ปลาชนิดนี้พบมากทางตอนใต้ของเกาะลูซอน รอบอ่าวมะนิลา รวมถึงในทะเลสาบน้ำเค็ม (Lagoon) และทะเลสาบน้ำจืด (Lake) ด้วย อย่างไรก็ตาม ไม่พบประวัติว่าปลาหมอสีคางดำเข้าในแหล่งน้ำของประเทศนี้ได้อย่างไร แต่เชื่อกันว่าอาจจะเข้ามาช่วงประมาณต้นปี 2558 จากการแหล่งการค้าปลาสวยงาม (Aquarium Trade) และนำไปปล่อยในแหล่งน้ำธรรมชาติใกล้กับจังหวัด บาตาล (Bataan) และ บูลากัน (Bulacan) ซึ่งปลาชนิดนี้แพร่พันธุ์เร็วและเบียดเบียนและทำลายสัตว์น้ำในแหล่งน้ำ (https://en.wikipedia.org/wiki/Blackchin_tilapia#Distribution)

นอกจากนี้ วิกีพีเดีย ยังมีข้อมูลการพบปลาหมอสีคางดำในสหรัฐอเมริกา ที่รัฐฟลอริด้า เป็นการนำเข้ามาและหลุดรอดมาจากแหล่งการค้าปลาสวยงาม โดยสงสัยว่าจะมีการปล่อยปลาโดยเจตนา และปลาชนิดนี้มีโอกาสทำให้เกิดปรากฏการณ์ fish biomass ได้สูงถึง 90% จากขยายพันธุ์เข้าไปยึดพื้นที่ของสัตว์น้ำชนิดอื่น ส่วนในรัฐฮาวาย เรียกปลาชนิดนี้ว่า salwater tilapia เพราะมันสามารถขยายพันธุ์ได้ในน้ำทะเลบริสุทธิ์และมีชีวิตรอดได้ ทั้งยังพบในทะเลสาบน้ำเค็มและอ่างเก็บน้ำ และปลานี้ได้ถูกกำจัดไปจำนวนมากเมื่อเกิดมีเชื้อราแพร่ระบาดในอ่างเก็บน้ำ

เห็นได้ว่าปลาหมอสีคางดำเป็นปลาที่พบในหลายประเทศ ซึ่งต้นตอของปลาชนิดนี้พบมากในแอฟริกา และก็มีหลายประเทศที่นำเข้าปลาเหล่านี้ไปเพาะเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม จากแหล่งที่มาเดียวกันคือร้านค้าปลาสวยงาม จึงมีความเป็นไปได้ว่าประเทศไทยจะมีการส่งออกปลาชนิดนี้เป็นปลาสวยงาม (นำเข้าชัดเจนอยู่แล้วมีเอกชนเพียงรายเดียวที่ขออนุญาตนำเข้าตามกฎหมาย) แต่เป็นที่น่าสังเกตว่าในต่างประเทศตั้งข้อสงสัยไปในทิศทางเดียวกันว่าปลาหมอสีคางดำเหล่านี้หลุดรอด หรือ ลักลอบนำไปปล่อยในแหล่งน้ำธรรมชาติจากแหล่งค้าปลาสวยงาม แต่ของไทยเทน้ำหนักเกือบทั้งหมดว่ามาจากการนำเข้าเพื่อการวิจัย เพื่อให้เกิดความโปรงใสจึงควรมีการหาบริษัทส่งออกปลาหมอสีคางดำ ที่มีการบันทึกไว้ให้ได้และนำมาสอบสวนว่าพันธุ์ปลาที่นำมาเพาะเลี้ยงเป็นปลาสวยงามท่านได้แต่ใดมา เพื่อหาทางยุติข้อโตแย้งของสังคมในขณะที่

ขณะนี้ ที่ต้องทำเร่งด่วน คือ การร่วมมือกันบูรณาการแก้ปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอสีคางดำ นอกจากการจับปลาให้ปริมาณลดลงอย่างรวดเร็ว การป้องกันไม่ให้มีการแพร่ระบาดไปพื้นที่ใหม่ จับได้แล้วต้องกินหรือทำเป็นผลิตภัณฑ์ไม่ให้สูญเปล่า (waste) ไม่ว่าจะเพิ่มมูลค่าเป็นเมนูต่างๆ ทั้งปลาป่น หรือ ปุ๋ยชีวภาพ หรือทำลายตามหลักวิชาการ ทุกแนวทางต้องดำเนินการอย่างเป็นระบบ รวมถึงต้องแผนบริหารจัดการหลังจากนื้ทั้งระยะกลางและระยะยาว เพื่อฟื้นฟูสมดุลธรรมชาติให้ในน้ำมีปลา ปู กุ้ง หอย อย่างยั่งยืน.

สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับ สิทธิของผู้โดยสารเมื่อเที่ยวบินภายในประเทศล่าช้า

• กรณีเที่ยวบินล่าช้าเกิน 2-3 ชั่วโมง ผู้โดยสารมีสิทธิได้รับอาหาร-เครื่องดื่ม, บริการด้านการติดต่อสื่อสาร, และค่าโดยสารคืน
• กรณีเที่ยวบินล่าช้าเกิน 3-5 ชั่วโมง ผู้โดยสารมีสิทธิได้รับอาหาร-เครื่องดื่ม, บริการด้านการติดต่อสื่อสาร, ค่าโดยสารคืน, เปลี่ยนเที่ยวบิน, หรือเดินทางโดยการขนส่งอื่น
• กรณีเที่ยวบินล่าช้าเกิน 5-6 ชั่วโมง ผู้โดยสารมีสิทธิได้รับอาหาร-เครื่องดื่ม, บริการด้านการติดต่อสื่อสาร, ค่าโดยสารคืน, เปลี่ยนเที่ยวบิน, เดินทางโดยการขนส่งอื่น, และค่าชดเชย 600 บาท (ยกเว้นกรณีสายการบินพิสูจน์ได้ว่าล่าช้าเพราะเหตุสุดวิสัย)
• กรณีเที่ยวบินล่าช้าเกิน 6 ชั่วโมง ผู้โดยสารมีสิทธิได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับกรณีถูกยกเลิกเที่ยวบิน, อาหาร-เครื่องดื่ม, บริการด้านการติดต่อสื่อสาร, ค่าโดยสารคืน, เปลี่ยนเที่ยวบิน, เดินทางโดยการขนส่งอื่น, ที่พักพร้อมการรับส่งระหว่างสนามบินกับที่พักถ้าต้องค้างคืน, และค่าชดเชย 1,200 บาท (ยกเว้นกรณีสายการบินพิสูจน์ได้ว่าล่าช้าเพราะเหตุสุดวิสัย)

หมายเหตุ : ผู้โดยสารจะได้รับสิทธิเหล่านี้เฉพาะกรณีที่ไม่ได้รับแจ้งล่วงหน้าและมาถึงสนามบินแล้ว

พบต้นตอการระบาดจากนำมาเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม ชี้ทุกภาคส่วนต้องร่วมกันเดินไปข้างหน้าเพื่อกำจัดปลาหมอคางดำในไทย

ปลาหมอคางดำเคยระบาดในหลายประเทศ อาทิ สหรัฐอเมริกา เกิดขึ้นที่รัฐฟลอริดา และฮาวาย ออสเตรเลียระบาดที่ควีนส์แลนด์ ยุโรปเกิดที่แม่น้ำดานูบ เป็นต้น ส่วนใหญ่มาจากการนำเข้าหรือลักลอบนำเข้าเพื่อเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม นอกเหนือจากเพื่อการประมง พร้อมนำเสนอกรณีศึกษาการกำจัดปลาหมอคางดำของประเทศต่าง ๆ ชี้ทุกภาคส่วนต้องร่วมกันศึกษาและวิจัยเพิ่มเติม และการให้ความรู้แก่ประชาชนเพื่อให้การควบคุมและลดจำนวนประชากรของปลาหมอคางดำเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

ในสหรัฐอเมริกา มีการระบาดของปลาหมอคางดำ ใน 2 เมืองใหญ่ ได้แก่ มลรัฐฟลอริดา ปลาหมอคางดำถูกนำเข้ามาทั้งเพื่อการประมงและเพื่อการเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม มีการปล่อยลงแหล่งน้ำธรรมชาติและหลุดรอดจากฟาร์มเลี้ยงทำให้เกิดการระบาด ส่วนอีกแห่งคือที่ฮาวาย ปลาหมอคางดำถูกนำเข้ามาเพื่อเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม แต่ต่อมาถูกปล่อยลงแหล่งน้ำธรรมชาติ

ออสเตรเลีย มีระบาดที่ ควีนส์แลนด์ ปลาหมอคางดำถูกนำเข้ามาเพื่อการเลี้ยงและการควบคุมศัตรูพืช แต่เมื่อหลุดออกมาสู่แหล่งน้ำธรรมชาติก็เกิดการแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็ว ส่วนที่ นิวเซาท์เวลส์ การระบาดเกิดจากการลักลอบนำเข้าเป็นปลาสวยงาม ส่งผลให้เกิดการแพร่ระบาดในแหล่งน้ำท้องถิ่น

ยุโรป มีการระบาดที่แม่น้ำดานูบ จากการนำเข้าปลาหมอคางดำ เพื่อการเลี้ยงเชิงพาณิชย์เป็นปลาสวยงามและเลี้ยงทั่วไป แต่เมื่อปล่อยลงแหล่งน้ำธรรมชาติ ทำให้เกิดการแพร่พันธุ์ในแหล่งน้ำธรรมชาติ

นอกจากนี้ยังมีการแพร่กระจายของปลาหมอคางดำในอีกหลายประเทศ แต่ไม่ได้เป็นปัญหามากนัก อาทิ สเปน อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ เป็นต้น ซึ่งมีต้นเหตุทั้งจากการนำเข้าและลักลอบนำเข้าเพื่อการประมงและปลาสวยงาม
เกี่ยวกับการกำจัดปลาหมอคางดำในต่างประเทศมีหลากหลายวิธีที่ถูกนำมาใช้ โดยมุ่งเน้นไปที่การควบคุมการแพร่พันธุ์และลดจำนวนประชากรของปลาชนิดนี้ในแหล่งน้ำที่ไม่ใช่ถิ่นกำเนิดของมัน

กรณีศึกษา 1: การควบคุมปลาหมอคางดำในฟลอริดา, สหรัฐอเมริกา

ฟลอริดาเป็นหนึ่งในรัฐที่มีการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ การจัดการกับปลาหมอคางดำในฟลอริดาใช้วิธีหลากหลาย ดังนี้:
การใช้สารเคมี: หน่วยงานที่เกี่ยวข้องใช้สารเคมี เช่น โรติโนน (Rotenone) ในแหล่งน้ำบางแห่งเพื่อลดจำนวนปลาหมอคางดำ แต่ต้องมีการควบคุมอย่างเข้มงวดเนื่องจากสารเคมีมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

การใช้เครื่องดักปลา: ใช้เครื่องดักปลาและตาข่ายเพื่อจับปลาหมอคางดำจากแหล่งน้ำ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ปลามีการแพร่พันธุ์

การสำรวจและเฝ้าระวัง: การสำรวจและเฝ้าระวังแหล่งน้ำที่มีความเสี่ยงสูง เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของปลาหมอคางดำไปยังแหล่งน้ำใหม่

กรณีศึกษา 2: การจัดการปลาหมอคางดำในแม่น้ำดานูบ, ยุโรป
แม่น้ำดานูบเป็นแหล่งน้ำสำคัญในยุโรปที่มีการพบปลาหมอคางดำ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องใช้วิธีดังนี้:

การกั้นแหล่งน้ำ: สร้างเขื่อนหรือสิ่งกีดขวางเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของปลาหมอคางดำไปยังแหล่งน้ำอื่น ๆ
การใช้ปลานักล่าธรรมชาติ: นำปลานักล่าที่กินปลาหมอคางดำมาใช้ในการควบคุมประชากร เช่น ปลาที่มีขนาดใหญ่และมีพฤติกรรมกินเนื้อ

การให้ความรู้แก่ชุมชน: ให้ความรู้แก่ชุมชนเกี่ยวกับผลกระทบของปลาหมอคางดำและวิธีการควบคุมการแพร่กระจาย

กรณีศึกษา 3: การควบคุมปลาหมอคางดำในออสเตรเลีย
ออสเตรเลียเผชิญกับการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำในแหล่งน้ำบางแห่ง ซึ่งมีการใช้วิธีการดังนี้:
การสำรวจและกำจัด: การสำรวจแหล่งน้ำที่พบปลาหมอคางดำและการกำจัดโดยใช้เครื่องดักปลาและการตกปลา

การใช้สารเคมีแบบจำกัดพื้นที่: ใช้สารเคมีในการกำจัดปลาหมอคางดำในพื้นที่ที่มีการแพร่พันธุ์สูง โดยจำกัดพื้นที่เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
การสร้างเขตควบคุม: กำหนดเขตควบคุมและมาตรการเฝ้าระวังเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของปลาหมอคางดำไปยังพื้นที่ใหม่

การจัดการกับปลาหมอคางดำต้องการการทำงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การศึกษาและวิจัยเพิ่มเติม และการให้ความรู้แก่ประชาชนเพื่อให้การควบคุมปลาหมอคางดำเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

นายสาระ ล่ำซำ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท เมืองไทยประกันชีวิต จำกัด (มหาชน) รับรางวัลเกียรติยศ  “นักการเงินแห่งปี” ประจำปี 2566  จากวารสารการเงินธนาคาร โดยมี  ดร.เศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ให้เกียรติเป็นประธานมอบ  ในพิธีมอบรางวัล MONEY & BANKING AWARDS 2024 โดยที่ผ่านมาคณะกรรมการตัดสินรางวัลนักการเงินแห่งปีมีมติอย่างเป็นเอกฉันท์ให้ นายสาระ ล่ำซำ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บมจ.เมืองไทยประกันชีวิต ครองตำแหน่งนักการเงินแห่งปี 2566 ซึ่งเป็นการครองตำแหน่งเป็นครั้งที่ 2 ด้วยคุณสมบัติของการเป็นนักการเงินแห่งปีครบถ้วนตามหลักเกณฑ์การพิจารณาทั้ง 4 ด้าน เป็นนักการเงินมืออาชีพที่มีวิสัยทัศน์กว้างไกลและทันสมัย มีความซื่อสัตย์ต่อวิชาชีพ สร้างความเติบโตยั่งยืนให้กับองค์กรรับผิดชอบต่อสังคมและทำคุณประโยชน์ต่อส่วนรวม ในโอกาสนี้ ผู้บริหารและพนักงานของบริษัทฯ เข้าร่วมแสดงความยินดีอย่างมากมาย พิธีนี้จัดขึ้น ณ ห้องรีเจนซี่บอลรูม ชั้น 5 โรงแรม ไฮแอท รีเจนซี่ กรุงเทพฯ สุขุมวิท 

นับเป็นเวลา 41 ปีที่ วารสารการเงินธนาคาร ได้มอบรางวัลเกียรติยศ นักการเงินแห่งปี Financier of the Year เพื่อยกย่องผู้บริหารระดับสูงของธนาคาร สถาบันการเงิน บริษัทประกัน บริษัทหลักทรัพย์ บริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน ที่มีผลงานโดดเด่น มีวิสัยทัศน์กว้างไกล ทันสมัย สามารถขับเคลื่อนองค์กรให้เติบโตก้าวหน้าและยั่งยืนในทุกสถานการณ์เศรษฐกิจ โดยคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวม ทั้งนี้ นายสาระ ล่ำซำ เป็นผู้บริหารบริษัทประกันชีวิตคนแรกที่ได้รับรางวัล “นักการเงินแห่งปี” เมื่อปี 2556  และในปี 2566 นายสาระ ล่ำซำ ได้กลับมาครองตำแหน่ง “นักการเงินแห่งปี 2566” อีกครั้ง ด้วยผลงานโดดเด่น โดยเฉพาะในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ภาคธุรกิจประกันชีวิตได้เผชิญกับความท้าทายเป็นอย่างมาก.  

นักวิชาการ ชี้ วิกฤต คือ โอกาส เมื่อปลาหมอคางดำมีมากในแหล่งน้ำ มาร่วมด้วยช่วยกันจับ นำมาทำเมนูเด็ดสำหรับบริโภคในครัวเรือน ช่วยลดปัญหา ช่วยรักษาสมดุลแหล่งน้ำ สร้างคุณค่าให้กับปลา ได้ประโยชน์รอบด้าน

ผศ.ดร.ภูธฤทธิ์ วิทยาพัฒนานุรักษ์ รักษาศิริ อาจารย์ประจำคณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตสารสนเทศเพชรบุรี กล่าวว่า จากสถานการณ์การแพร่ระบาดอย่างหนักของ “ปลาหมอคางดำ” ในแหล่งน้ำของไทยขณะนี้ โดยปลาดังกล่าวเป็นปลาต่างถิ่น สามารถขยายพันธุ์ได้อย่างรวด กินทุกอย่างทั้งพืชและสัตว์ เมื่ออยู่ในแหล่งน้ำธรรมชาติ จะทำลายระบบนิเวศ รวมถึงเกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในพื้นที่ ซึ่งทุกภาคส่วนร่วมสร้างความตระหนักรู้ให้แก่ประชาชนช่วยกันกำจัดเพื่อควบคุมและลดปริมาณปลา โดยนำปลามาใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่าสูงสุด ซึ่งแนวทางที่มีการแนะนำกันแพร่หลายอยู่ในขณะนี้คือ การนำมาทำเมนูอาหาร ผลิตภัณฑ์อาหาร เช่น น้ำปลา ข้าวเกรียบ หรือ ปลาป่น ทำปุ๋ยชีวภาพ แต่วิธีที่เข้าถึงได้ง่ายที่สุดสำหรับทุกคน คือ การนำไปทำเป็นอาหารสำหรับบริโภคในครอบครัว

“ปลาหมอคางดำ” แม้เป็นปลาต่างถิ่น แต่สามารถรับประทานได้เหมือนปลาทั่วไป เป็นปลาตระกูลเดียวกันกับปลานิล มีคุณค่าทางโภชนาการ โปรตีนและไขมันเทียบเท่ากับปลานิล โดยคุณค่าทางโภชนาการไม่น้อยหน้าปลาชนิดอื่น ใช้เป็นวัตถุดิบปรุงอาหาร รังสรรค์ได้หลากหลายเมนู โดย มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้คิดริเริ่มและจัดทำแผนช่วยลดการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำตั้งแต่เริ่มพบการระบาดในแหล่งน้ำ ขณะเดียวกันยังช่วยเพิ่มรายได้ให้กับคนในพื้นที่ โดยร่วมกับสำนักงานสภาเกษตรกรจังหวัดเพชรบุรี เผยแพร่องค์ความรู้ส่งเสริมการแปรรูปปลาหมอคางดำเพื่อเพิ่มมูลค่า รวมถึงทำงานวิจัยร่วมกันกับชุมชนเพื่อกำจัดปลาดังกล่าว โดยนำเอามาทำเป็นอาหาร ทำให้มีมูลค่าสูงขึ้น มีราคาเพิ่มขึ้น และมีประโยชน์กับประชาชน ซึ่งเป็นอีกวิธีช่วยควบคุมและลดปริมาณปลาหมอคางดำ

ทางมหาวิทยาลัยฯ มีพันธกิจทำงานเพื่อชุมชนและให้องค์ความรู้กับคนในชุมชน สำหรับผลิตภัณฑ์และเมนูที่คัดเลือกมาทำการวิจัยและพัฒนาโดยใช้ปลาหมอคางดำเป็นวัตถุดิบ เพื่อส่งเสริมการบริโภค และนำเสนอชุมชน มีทั้งหมด 20 ผลิตภัณฑ์ อาทิ ลูกชิ้น กรรเชียง ปลาร้าเป็นตัว ปลาร้าผง น้ำซุป น้ำสต๊อก น้ำบูดู น้ำหมักปรุงรส ปลาแดดเดียว ปลาสามรส ปลาสวรรค์ ฯลฯ

สำหรับเมนูที่ชุมชนชื่นชอบและเข้าถึงได้ง่าย คือ “น้ำพริกแห้งปลาหมอคางดำ” และ “ไส้อั่วปลาหมอคางดำ” นอกจากจะเป็นเมนูที่สามารถทำรับประทานได้ในครัวเรือนแล้ว ยังเป็นเมนูส่งเสริมการแปรรูปของคนในชุมชน เพื่อสร้างรายได้เสริมและใช้ประโยชน์จากปลาให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดย น้ำพริกแห้งปลาหมอคางดำ มีส่งออกสหรัฐอเมริกาด้วย เพราะเก็บได้นาน ต่างชาติชอบกินใช้กินกับขนมปังได้ โดยมหาวิทยาลัยฯ ได้ยื่นจดอนุสิทธิบัตรน้ำพริกแห้งปลาหมอคางดำแล้ว แต่ไม่จดลิขสิทธิ์สำหรับชุมชน

นอกจากนี้ ปลาหมอคางดำ เป็นปลาก้างแข็ง หากนำก้างไปย่อยเป็นแคลเซียม ฟอสฟอรัส จะมีสูงกว่าปลาทั่วไป ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้ หากในแง่อุตสาหกรรมเชิงพาณิชย์ในอนาคต สามารถนำไปผลิตเป็นแคลเซียมผง หรือแคลเซียมสำเร็จรูปได้

ผศ.ดร.ภูธฤทธิ์ กล่าวเพิ่มเติมว่า นับตั้งแต่เริ่มการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ ได้ลงพื้นที่พาชาวบ้านกินปลาหมอคางดำ ในจังหวัดเพชรบุรี 4-5 พื้นที่ และจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 5 พื้นที่ โดยชุมชนลงจับปลาหมอคางดำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ อาทิ แม่น้ำเพชรบุรี ซึ่งเราสามารถทำลายมันได้ด้วยการกิน ดังนั้น จึงอยากเชิญชวนกินปลาหมอคางดำ เพื่อควบคุมและอยู่ร่วมกันกับมันให้ได้.