ในยุคที่โลกเชื่อมโยงกันมากขึ้น ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการลงทุนทั่วโลกสามารถเข้าถึงได้อย่างรวดเร็วผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ต่าง ๆ การลงทุนในหลักทรัพย์ต่างประเทศเพื่อกระจายความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสรับผลตอบแทนที่ดีขึ้น เป็นสิ่งที่นักลงทุนไทยจำนวนมากได้ให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ อย่างไรก็ตาม การลงทุนโดยตรงในตลาดหุ้นต่างประเทศ ก็อาจมาพร้อมกับความท้าทายหลายประการ เช่น ความยุ่งยากและขั้นตอนในการทำธุรกรรม ซึ่งรวมถึงการที่ต้องทำธุรกรรมด้วยสกุลเงินต่างประเทศ การเปิดบัญชีซื้อขายหลักทรัพย์ต่างประเทศ และประเด็นเกี่ยวกับภาษี เป็นต้น
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย จึงได้พัฒนาผลิตภัณฑ์การลงทุนที่เรียกว่า DR (Depositary Receipt) และ DRx (Fractional Depositary Receipt) ซึ่งเป็นใบแสดงสิทธิในหลักทรัพย์ต่างประเทศ ที่อ้างอิงกับหลักทรัพย์หรือหุ้นของบริษัทชั้นนำจากทั่วโลก เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ลงทุน โดยผู้ลงทุนสามารถซื้อขาย DR และ DRx ได้อย่างสะดวกในตลาดหลักทรัพย์ฯ ด้วยเงินบาท ผ่านบัญชีที่เปิดกับบริษัทหลักทรัพย์ที่เป็นสมาชิกตลาดหลักทรัพย์ฯ คล้ายกันกับการซื้อขายหลักทรัพย์ทั่วไป ไม่ต้องเปิดบัญชีต่างประเทศหรือสับเปลี่ยนสกุลเงินหรือโอนเงินระหว่างประเทศ ช่วยลดความยุ่งยากและเพิ่มความคล่องตัวในการลงทุน จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจในการกระจายการลงทุนไปยังต่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
DR และ DRx มีกลไกการอ้างอิงมูลค่ากับหลักทรัพย์ต่างประเทศ โดยที่ผู้ออก DR และ DRx จะไม่ใช่บริษัทผู้ออกหลักทรัพย์ในต่างประเทศ แต่จะทำหน้าที่เป็นผู้ที่ถือหลักทรัพย์ต่างประเทศด้วยการซื้อหลักทรัพย์ต่างประเทศมาเก็บไว้ และส่งผ่านสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ จากการลงทุนให้แก่ผู้ถือตราสาร DR และ DRx เนื่องจาก DR และ DRx เป็นใบแสดงสิทธิในหลักทรัพย์ต่างประเทศ ซึ่ง 1 หน่วยของใบแสดงสิทธิอาจเทียบเท่ากับ หน่วยของหลักทรัพย์อ้างอิงหรือน้อยกว่าก็ได้ ขึ้นอยู่กับการกำหนดอัตราแปลงสภาพ เช่น 10 DR: 1 หลักทรัพย์อ้างอิง หมายถึง DR 10 หน่วยเทียบเท่ากับหุ้นอ้างอิง 1 หุ้น หรือ 2,000 DRx: 1 หลักทรัพย์อ้างอิง หมายถึง DRx 2,000 หน่วย เทียบเท่ากับหุ้นอ้างอิง 1 หุ้น เป็นต้น ดังนั้น ผู้ลงทุนควรตรวจสอบอัตราแปลงสภาพเพื่อให้สามารถประเมินราคาซื้อขาย DR และ DRx ที่เหมาะสมโดยเปรียบเทียบกับราคาหลักทรัพย์อ้างอิงได้ การออกแบบดังกล่าวมีวัตถุประสงค์ก็เพื่อทำให้การลงทุนเข้าถึงได้ด้วยจำนวนเงินที่น้อยกว่าการซื้อหุ้นต่างประเทศโดยตรง โดยเฉพาะหุ้นขนาดใหญ่ในต่างประเทศที่อาจมีราคาต่อหุ้นค่อนข้างสูง นอกจากนี้ โดยทั่วไป ผู้ออก DR และ DRx หรือผู้ที่ได้รับมอบหมาย จะทำหน้าที่เป็นผู้ดูแลสภาพคล่อง (Market Maker) ของ DR หรือ DRx นั้น ๆ ด้วย เพื่อช่วยเสริมสร้างสภาพคล่องในการซื้อขายให้แก่ผู้ลงทุนอีกด้วย
จุดเด่นที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งของ DR และ DRx คือ ใช้เงินลงทุนเริ่มต้นไม่มาก โดยสำหรับ DR สามารถลงทุนได้ตั้งแต่ 1 หน่วย DR ซึ่งปัจจุบันมีราคาเริ่มต้นเพียงไม่กี่บาท และมีค่าธรรมเนียมการซื้อขายคล้ายกับการซื้อขายหุ้นทั่วไป ในขณะที่ DRx สามารถลงทุนแบบเศษหุ้น (Fractional Share) โดยซื้อขายเป็นจำนวนบาทหรือจำนวนหน่วย DRx ก็ได้ และผู้ให้บริการโดยทั่วไปมักจะเก็บค่าธรรมเนียมการซื้อขายเพียง 0.16% (ไม่รวม VAT) ผู้ลงทุนจึงสามารถเข้าถึงการลงทุนได้อย่างสะดวกสบาย แม้มีเงินทุนจำกัด และยังอาจเลือกทยอยสะสมหน่วยลงทุนในระยะยาวแบบถัวเฉลี่ย (Dollar Cost Averaging หรือ DCA) ได้ ซึ่งเป็นกลยุทธ์การลงทุนที่มีวินัย โดยเน้นลงทุนเป็นจำนวนเงินที่เท่ากันอย่างสม่ำเสมอแม้สภาวะตลาดอาจมีความผันผวน ซึ่งจะช่วยในการถัวเฉลี่ยต้นทุนของการลงทุนระยะยาว เช่น ลงทุนเป็นจำนวนเงิน 500 บาท เท่า ๆ กันทุกเดือน เพื่อสะสมการลงทุนในหุ้นชั้นนำระดับโลก เป็นต้น (ท่านสามารถศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับการลงทุนแบบ DCA ได้ที่ https://www.setinvestnow.com/th/beginner/growing-portfolio-dca)
นอกจากความสะดวกสบายแล้ว DR และ DRx ยังเป็นอีกหนึ่งผลิตภัณฑ์การลงทุนที่การออกและเสนอขายถูกกำกับดูแลภายใต้พระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ ซึ่งผู้กำกับดูแลมีการออกกฎระเบียบที่ชัดเจนเพื่อปกป้องสิทธิประโยชน์ของผู้ลงทุน โดยมีแนวทางกำกับดูแล อาทิ ผู้ออก DR และ DRx ต้องเป็นสถาบันการเงินที่มีความมั่นคง ต้องมีหลักทรัพย์อ้างอิงอยู่ครบถ้วนเต็มจำนวนที่ออก DR และ DRx มีการติดตามข่าวสารของหลักทรัพย์อ้างอิงและเผยแพร่ข้อมูลสำคัญต่าง ๆ ให้ผู้ลงทุนทราบ และมีการระบุข้อกำหนดสิทธิของผู้ลงทุนที่ชัดเจนในกรณีที่ผู้ลงทุนสามารถใช้สิทธิคล้ายคลึงกับการเป็นผู้ถือหุ้นโดยตรง เช่น สิทธิได้รับเงินปันผล สิทธิในการจองซื้อหุ้นเพิ่มทุน เป็นต้น กลไกเหล่านี้มีขึ้นเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้แก่นักลงทุนว่า การลงทุนใน DR และ DRx นั้นมีความน่าเชื่อถือและได้รับการดูแลอย่างครบถ้วนตามสิทธิที่นักลงทุนพึงได้รับ สำหรับภาระภาษีที่เกี่ยวกับการลงทุนใน DR และ DRx นักลงทุนบุคคลธรรมดาจะถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย 10% จากเงินปันผลที่ได้รับ โดยไม่ต้องนำเงินได้ข้างต้นไปคำนวณรวมเพื่อเสียภาษีอีก
ปัจจุบัน ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยมี DR และ DRx จดทะเบียนซื้อขายอยู่จำนวน 24 และ 10 หลักทรัพย์ ตามลำดับ (ข้อมูล ณ วันที่ 22 เมษายน 2567) ครอบคลุมดัชนีและหุ้นสำคัญจากหลากหลายประเทศทั่วโลก ทั้งตลาดที่พัฒนาแล้ว อย่างสหรัฐอเมริกา ยุโรป ญี่ปุ่น และสิงคโปร์ และตลาดเกิดใหม่ที่มีศักยภาพ อย่างจีนและเวียดนาม โดยมีทั้งผลิตภัณฑ์ DR ที่อ้างอิงกับดัชนีหลักทรัพย์ (Index) ผลิตภัณฑ์ที่อ้างอิงกับหุ้นรายตัว (Single Stock) เช่น Alibaba, Tencent, BYD, XIAOMI, Pingan, Netease, Baidu จากจีน, Singapore Airlines จากสิงคโปร์ และ ASML จากยุโรป และผลิตภัณฑ์ DRx ที่อ้างอิงหุ้นขนาดใหญ่จากสหรัฐอเมริกา เช่น Apple, Tesla, Microsoft, NVIDIA, Alphabet, Meta, Amazon, Starbucks, Netflix และ Booking Holdings ด้วยทางเลือกการลงทุนที่หลากหลายทั้งในแง่ของประเทศและกลุ่มอุตสาหกรรม ผลิตภัณฑ์ DR และ DRx จะช่วยให้นักลงทุนสามารถกระจายการลงทุนไปยังสินทรัพย์ที่มีคุณภาพจากทั่วโลกได้อย่างสะดวกและง่ายดาย เป็นทางเลือกในการกระจายความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสในการรับผลตอบแทนที่ดีได้
อย่างไรก็ตาม การลงทุนใน DR และ DRx ก็ยังคงมีความเสี่ยงที่ผู้ลงทุนควรทำความเข้าใจให้ดี คล้าย ๆ กับการพิจารณาลงทุนในหลักทรัพย์อื่น ๆ ทั้งในด้านปัจจัยพื้นฐานและความผันผวนของราคาหลักทรัพย์อ้างอิง ซึ่งเป็นผลจากผลประกอบการ แผนธุรกิจ คู่แข่ง และความเสี่ยงต่าง ๆ ในระบบเศรษฐกิจและตลาดการเงิน นอกจากนี้ DR และ DRx ยังมีความเสี่ยงเพิ่มเติมจากอัตราแลกเปลี่ยนในทำนองเดียวกับการลงทุนต่างประเทศโดยตรง แม้จะมีการซื้อขายด้วยเงินบาทเนื่องจากราคาหลักทรัพย์อ้างอิงเป็นสกุลเงินต่างประเทศ ดังนั้น ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนในหลักทรัพย์ รวมถึงอาจพิจารณาจัดพอร์ตเพื่อกระจายการลงทุนในหลายประเทศและหลากหลายกลุ่มอุตสาหกรรม และพิจารณาการดำเนินงานและการให้บริการของผู้ออก DR และ DRx ที่มีความน่าเชื่อถือ ตลอดจนมีรูปแบบ เงื่อนไข และวิธีการในการจัดการสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ จากการลงทุนใน DR และ DRx ตามที่ผู้ออกระบุไว้ สำหรับนักลงทุนที่สนใจ การเริ่มลงทุนใน DR และ DRx นั้นค่อนข้างสะดวก คล้ายคลึงกับการเปิดบัญชีซื้อขายหลักทรัพย์กับบริษัทหลักทรัพย์ที่ให้บริการ โดยสำหรับ DR สามารถส่งคำสั่งซื้อขายได้ทุกช่องทางเช่นเดียวกับการซื้อขายหุ้นทั่วไป และสำหรับ DRx สามารถซื้อขายผ่านช่องทาง Streaming Mobile Application กับโบรกเกอร์ผู้ให้บริการซื้อขาย DRx กว่า 27 แห่ง โดยแจ้งความประสงค์เพื่อซื้อขาย DRx ด้วยตนเอง เพียงกดปุ่ม My Menu ในแอพพลิเคชั่น Streaming เลือกเมนู DRx และกดปุ่ม “Request DRx Trading”
ในโลกยุคปัจจุบัน การกระจายการลงทุนไปยังสินทรัพย์ที่หลากหลายเป็นแนวทางที่ได้รับความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่ง DR กับ DRx เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการสร้างพอร์ตการลงทุนที่ช่วยให้นักลงทุนสามารถกระจายความเสี่ยงและกระจายการลงทุนไปยังหลายกลุ่มอุตสาหกรรมในหลายประเทศได้อย่างสะดวก ทั้งในตลาดประเทศพัฒนาแล้วและตลาดเกิดใหม่ พร้อมทั้งมีกลไกการกำกับดูแล และความสะดวกในการลงทุน DR และ DRx จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการลงทุนที่น่าสนใจ สำหรับนักลงทุนไทยที่พร้อมจะก้าวไปสู่เวทีการลงทุนระดับโลก ทั้งนี้ สามารถดูข้อมูลเกี่ยวกับ DR และ DRx เพิ่มเติมได้ที่ SET website หรือ www.setinvestnow.com/th/newdr และ www.setinvestnow.com/drx
***ข้อมูลดังกล่าวใช้สำหรับให้ความรู้โดยทั่วไปเท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำในการซื้อขายหลักทรัพย์ ผู้ลงทุนโปรดทำความเข้าใจลักษณะสินค้า เงื่อนไขผลตอบแทน และความเสี่ยงก่อนลงทุน ผลการดำเนินงานในอดีตมิได้เป็นสิ่งยืนยันถึงผลการดำเนินงานในอนาคต***
