โดย นางสาวอรทัย นิ่มถาวร ผู้อำนวยการฝ่ายนโยบายธุรกิจตัวกลาง และนางพัฒนพร ไตรพิพัฒน์ ผู้อำนวยการฝ่ายตรวจสอบตลาดทุน 1 สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.)

อาทิตย์ที่ผ่านมา จากการติดตามข่าวราคาหุ้น GameStop ซึ่งจดทะเบียนอยู่ที่ตลาดหลักทรัพย์สหรัฐอเมริกาเพิ่มสูงขึ้นเกือบ 900% ในเวลาไม่ถึง 2 สัปดาห์เกิดอะไรขึ้น?

• GameStop ทำอะไร?

GameStop หรือ GameStop Corporationเป็นร้านขายวีดีโอเกมที่จดทะเบียนอยู่ใน New York Stock Exchange (NYSE) โดยธุรกิจของบริษัทเริ่มซบเซา ส่งผลต่อการดำเนินงานและราคาหุ้นของบริษัท อย่างไรก็ดีในเดือน ม.ค. 64 ราคาหุ้นของบริษัทกลับปรับตัวเพิ่มขึ้นเกือบ 900% ภายในช่วงเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ จากราคาปิด 35.50 ดอลลาร์สหรัฐ/หุ้น เมื่อวันที่ 15 ม.ค. 64 ไปแตะที่ระดับ 347.51 ดอลลาร์สหรัฐ/หุ้น เมื่อวันที่27 ม.ค. 64

• ราคาหุ้นปรับตัวสูงขึ้นได้อย่างไร?

เมื่อบริษัท GameStop มีผลการดำเนินงานไม่ดี กองทุนต่าง ๆ ก็เข้ามาขายชอร์ต เพื่อทำกำไร เนื่องจากคาดการณ์ว่าราคาหุ้นจะลดต่ำลงไปอีก (การขายชอร์ต คือ การยืมหุ้นมาขาย โดยจะซื้อหุ้นคืนแก่ผู้ให้ยืมในภายหลัง ซึ่งถ้าหุ้นราคายิ่งตกลงมากก็จะได้กำไรมาก แต่หากหุ้นราคาขึ้นสูงกว่าราคาที่ขายไว้ ก็จะขาดทุนได้อย่างไม่จำกัด) โดยตามข่าวที่เปิดเผยผ่านสื่อต่าง ๆ สัดส่วนการขายชอร์ตของกองทุนสูงกว่า 80%ต่อมามีนักลงทุนรายย่อยทราบว่ากองทุนมีการขายชอร์ตในสัดส่วนที่สูงมาก จึงเห็นโอกาสในการสร้างกำไร โดยการโพสต์ข้อความชักชวนผู้ลงทุนรายย่อยในเว็บบอร์ด WallStreetBets ให้เข้ามาซื้อหุ้น และ stock options ของหุ้น GameStop จนส่งผลให้ราคาหุ้นเริ่มสูงขึ้น (stock options เป็นการให้สิทธิผู้ถือที่จะซื้อหรือขายหุ้นสามัญกับผู้ขาย options โดยต้องระบุสิทธิ์ให้ชัดเจน เช่น ให้สิทธิซื้อหรือขายจำนวนเท่าใด ณ ราคาใด ใช้สิทธิวันใด และส่งมอบอย่างไร) ซึ่งการที่ผู้ลงทุนรายย่อยกลุ่มดังกล่าวระดมไล่ซื้อและเก็บสะสมหุ้นไว้โดยไม่ขาย ขณะที่กองทุนที่ขายชอร์ตไว้ ต้องเข้าไปซื้อหุ้นเพื่อนำไปส่งมอบ และตัดผลขาดทุน (cut loss) รวมทั้งสถาบันการเงินที่ขาย stock options ก็เข้าไปซื้อหุ้น GameStop ด้วย เพื่อบริหารความเสี่ยงจากการขาย stock options ทำให้ราคาของหุ้น GameStop สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยมิได้มีปัจจัยพื้นฐานรองรับแต่อย่างใด และส่งผลให้กองทุนที่ขายชอร์ตขาดทุนจำนวนมากจากการต้องซื้อหุ้นเพื่อนำไปส่งมอบ จากเหตุการณ์ข้างต้น สร้างความตื่นตัวให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในประเทศสหรัฐอเมริกา ทั้งวุฒิสภา และ ก.ล.ต. โดยได้มีการยกประเด็นดังกล่าวขึ้นมาพิจารณาเพื่อให้มั่นใจถึงความมีประสิทธิภาพ เป็นธรรม
และความน่าเชื่อถือของตลาดทุน รวมถึงการคุ้มครองผู้ลงทุน

• ประเด็นชวนคิด

กรณีนี้ มีประเด็นน่าสนใจว่า กลไก เครื่องมือ หรือกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการซื้อขายในปัจจุบัน ยังมีช่องว่าง มีความไม่เท่าเทียม หรือก่อให้เกิดความได้เปรียบเสียเปรียบระหว่างกลุ่มผู้ลงทุนหรือไม่ อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาสาเหตุที่ทำให้ราคาหุ้น GameStop เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมากและรวดเร็ว โดยไม่สอดคล้องกับปัจจัยพื้นฐานของบริษัท ยังอาจสะท้อนให้เห็นช่องว่างของกลไกการซื้อขายในตลาดที่เปิดโอกาสให้กลุ่มผู้ลงทุนต่าง ๆ ใช้ตลาดหุ้นเป็นเครื่องมือในการซื้อขายให้เป็นไปในทิศทางที่ตนเองต้องการได้โดยง่าย อันกระทบต่อความน่าเชื่อถือของกลไกตลาดโดยรวม จึงมีประเด็นชวนคิดดังนี้

1. ประเด็นแรก การขายชอร์ตในจำนวนที่มากจนเปิดโอกาสให้มีช่องทางในการซื้อขายที่ส่งผลต่อราคาหุ้น หากไม่กำหนดกฎเกณฑ์และการกำกับดูแลให้เหมาะสม อาจจะทำให้เกิดกรณีไม่สามารถซื้อหุ้นคืนได้ ในเวลาอันสั้น จากการเก็บสะสมหุ้นไว้ของผู้ลงทุนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง (short squeeze) เช่นเดียวกับกรณีหุ้น GameStop หากพิจารณาเครื่องมือในการกำกับดูแลที่ผ่านมาในบ้านเรา หลักทรัพย์ที่ขายชอร์ตได้ต้องเป็นหลักทรัพย์ที่มี สภาพคล่องโดยอยู่ใน SET 100 มีมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาด หรือ market cap สูง เฉลี่ย 3 เดือน ไม่น้อยกว่า 5,000 ล้านบาท มีการกำหนดปริมาณการให้ยืมสูงสุดที่ บล. สามารถให้ยืมได้เมื่อเทียบกับเงินกองทุนของ บล. เป็นต้น ซึ่งกฎเกณฑ์ดังกล่าวก็จะช่วยป้องกันเหตุการณ์ในลักษณะ GameStop ได้ในระดับหนึ่ง โดยในส่วนของสหรัฐอเมริกา ไม่ได้มีข้อห้ามในการขายชอร์ตเช่นกัน แต่อาจมีรายละเอียดของกฎเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องแตกต่างกันไป
2. ประเด็นที่สอง การเผยแพร่ข้อความใน social media ในลักษณะชักชวนให้เข้าไปซื้อขายหลักทรัพย์ จนส่งผลให้ผู้ลงทุนจำนวนมากเข้าไปซื้อขายและส่งผลกระทบให้สภาพการซื้อขายของหลักทรัพย์นั้นผิดไปจากสภาพปกติ โดยที่ไม่มีปัจจัยพื้นฐานรองรับ เป็นกรณีที่ต้องระมัดระวัง เนื่องจากในการกระทำต่าง ๆ ควรมีความเหมาะสม คำนึงถึงเหตุและผล โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การพิจารณาลงทุนต่าง ๆ ควรคำนึงถึงคุณค่าและความเสี่ยงของหลักทรัพย์ เช่น ปัจจัยพื้นฐาน โอกาสในการเติบโตและการทำกำไรของบริษัท ดังนั้น ราคาที่จะซื้อจะขายจึงควรจะสอดคล้องกับมูลค่าของหลักทรัพย์นั้นด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ การกระทำในลักษณะดังกล่าว ยังอาจสร้างความไม่เป็นธรรมในการซื้อขายหลักทรัพย์ และกระทบต่อความเชื่อมั่นของตลาดทุนโดยรวม ซึ่งในกรณีนี้กฎหมายและกฎเกณฑ์ของทั้งสหรัฐอเมริกาและประเทศไทย ก็มีกำหนดไว้เพื่อการกำกับดูแล โดยกรณีตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยก็มีกฎเกณฑ์หรือเครื่องมือที่ใช้ในการกำกับดูแลกรณีดังกล่าวได้
3. ประเด็นที่สาม การให้บริการของโบรกเกอร์ หรือ platform (ตัวกลาง) ที่เกี่ยวข้อง ควรมีบทบาทขอบเขต หรือมีการให้คำแนะนำ และยับยั้งพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมอย่างไร โดยในส่วนของการกำกับดูแลตัวกลางทั้งสหรัฐอเมริกาและประเทศไทย จะมีหลักการในทำนองเดียวกัน ที่กำหนดให้ตัวกลางซึ่งเป็นผู้ประกอบธุรกิจมืออาชีพ ต้องให้บริการแก่ผู้ลงทุนอย่างเท่าเทียมกัน โดยคำนึงถึงประโยชน์สูงสุดของผู้ลงทุน มีความเข้าใจในความเสี่ยงของสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่นำเสนอกับผู้ลงทุน ให้คำแนะนำและเปิดเผยข้อมูลสำคัญ ๆ อย่างเพียงพอเพื่อประกอบการตัดสินใจลงทุน เช่น ในกรณีที่หุ้นมีราคาปรับตัวสูงขึ้นโดยไม่มีปัจจัยพื้นฐานรองรับ โบรกเกอร์ก็ควรมีบทบาทในการให้คำแนะนำที่เหมาะสมเกี่ยวกับกรณีดังกล่าว ทั้งนี้ ในกรณีที่ตัวกลางเป็นเพียง online platform ซึ่งไม่มีบริการด้านการให้คำแนะนำ ก็ต้องมีระบบงานที่ทำให้มั่นใจได้ว่า การส่งคำซื้อขายของลูกค้าที่ผ่าน platform ตนเอง เป็นไปอย่างเป็นธรรม มีระบบ ระเบียบ เรียบร้อย ไม่เกิดผลกระทบต่อผู้ลงทุนและตลาดโดยรวม และหากมีพฤติกรรมการส่งคำสั่งไม่เหมาะสม ควรมีกลไกหรือบทบาทในการยับยั้ง โดยคำนึงถึงประโยชน์ของผู้ลงทุนและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของตลาดทุนโดยรวม

ผลจะเป็นอย่างไรต่อไป?

กรณีนี้ ปรากฎข่าวตามสื่อออนไลน์ต่าง ๆ ว่า ก.ล.ต. สหรัฐอเมริกา อยู่ระหว่างติดตามตรวจสอบพฤติกรรมการซื้อขายหุ้นที่มีความผันผวน อันนำไปสู่การปรับตัวที่สูงขึ้นอย่างมากของราคาหุ้น GameStop และหุ้นตัวอื่น ๆ รวมถึงพิจารณามาตรฐานในการประกอบธุรกิจของตัวกลาง ที่ต้องคำนึงถึงประโยชน์ของผู้ลงทุนมีการให้บริการอย่างเป็นธรรม ไม่ทำให้ผู้ลงทุนเสียประโยชน์ และพิจารณาดำเนินการตามกฎหมาย หากพบการกระทำผิดที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ เพื่อเป็นการคุ้มครองผู้ลงทุน และเพื่อให้มั่นใจว่า ระบบการซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เป็นธรรม และมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย ซึ่งเราคงต้องติดตามกันต่อไป ว่าผลสุดท้ายจะเป็นอย่างไร

ที่มา สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์

“ทรีนีตี้” มองตลาดหุ้นเดือน ก.พ.เป็นลักษณะแกว่งเล่นรอบ ประเมินแนวรับแรกที่ดัชนี 1,440 จุด  แนะ3 ธีมหุ้นน่าสนใจ Bond yield ต่ำ – SETHD และหุ้นได้ประโยชน์จากวิธีคำนวณดัชนีใหม่ ของตลาดหลักทรัพย์

นายณัฐชาต เมฆมาสิน ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการ ฝ่ายวิเคราะห์หลักทรัพย์ บริษัทหลักทรัพย์ ทรีนีตี้ จำกัด เปิดเผยทิศทางการลงทุนเดือน ก.พ.ว่า จะเป็นลักษณะการแกว่งในกรอบ หลังจากที่ปรับฐานลงมาแรงในช่วงปลายเดือนก่อน จากปัจจัย Valuation ที่ร้อนแรงเกินไป และการขายล็อคกำไรของนักลงทุน ก่อนเข้าสู่เทศกาลประกาศผลประกอบการ

อย่างไรก็ตาม ข้อดีก็คือการปรับฐานรอบนี้ไม่ได้เกิดขึ้นจากปัญหาสภาพคล่องแต่อย่างใด แถมทาง ทรีนีตี้ยังไม่กังวลใจกับการลดวงเงิน QE ของ Fed (QE tapering) อย่างน้อย ๆ ก็ในช่วง 9 เดือนแรกของปีนี้อีกด้วย ดังนั้น จะเห็นได้ว่าการปรับตัวลงจะไม่ได้เกิดขึ้นเป็นวงกว้าง แต่จะมีกลุ่มหุ้นที่แข็งแกร่งกว่าตลาด  ซึ่งส่วนใหญ่เป็นหุ้นที่มี Earnings momentum เชิงบวกและระดับ Valuation ไม่สูงมากนัก

ประเมินแนวรับแรกของ SET Index ประจำเดือนนี้ที่ระดับ 1,440 จุด ซึ่งจะเป็นระดับที่ทำให้ Earning yield gap (EYG) ของตลาดหุ้นไทยกลับเข้าสู่ค่าเฉลี่ยระยะยาวอีกครั้ง ซึ่งนั่นหมายถึงว่าอาจจะเป็นจุดที่นักลงทุนต่างชาติหยุดการขายสุทธิหุ้นไทยได้ ส่วนแนวรับสำคัญประเมินที่บริเวณ 1,400 จุด ในทางกลับกันมองระดับแนวต้านการรีบาวด์ของดัชนีไว้ที่ 1,500 จุด

นายณัฐชาต กล่าวว่า เดือน ก.พ.มี 3 ปัจจัยหลัก ที่ต้องติดตาม คือ 1.การประชุมคณะกรรมการนโยบายการเงิน (กนง.) ในวันที่ 3 ก.พ. ที่ให้โอกาสการลดดอกเบี้ยในระดับ 50 % อย่างไรก็ตามไม่ว่าผลจะออกมาเป็นอย่างไร ก็ไม่ส่งผลกระทบต่ออัตราผลตอบแทนพันธบัตร (Bond yield) ของไทยที่ยังคงอยู่ในระดับต่ำต่อไป จากแนวโน้มเศรษฐกิจไทยและเงินเฟ้อของไทยที่ชะลอตัว  2. ความคืบหน้าของการปรับวิธีคำนวณดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ จาก Full market cap เป็น Free-float adjusted market cap ซึ่งจะส่งผลให้เกิดกลยุทธ์การลงทุนแบบ  Pair trade strategy หรือการซื้อหุ้นที่ได้ประโยชน์และขายหุ้นที่เสียประโยชน์จากการเปลี่ยนแปลงการคำนวณดัชนี และ 3. เทศกาลประกาศผลประกอบการ ซึ่งคาดว่าหุ้นขนาดกลาง-เล็กจะมีผลดำเนินงานที่แข็งแกร่งกว่าหุ้นขนาดใหญ่

สำหรับธีมการลงทุนเดือนก.พ. หากดัชนี SET ยังลงไปไม่ถึงแนวรับที่ 1,440 จุด เดือน ก.พ.แนะนำถือลงทุนในหุ้น 3 ธีม ได้แก่ 1. กลุ่มที่ได้ประโยชน์จาก Bond yield ไทยที่อยู่ต่ำ เช่น กลุ่มสาธารณูปโภคและกลุ่มไฟแนนซ์ มองตัวที่น่าสนใจได้แก่ GULF และ THANI  2. หุ้นปันผลสูง (SETHD) ที่มักปรับตัวได้ดีในช่วงนี้ของทุกปี โดยหากเลือกตัวที่มีความเชื่อมั่นทางสถิติสูงว่าจะส่งมอบผลตอบแทนที่เป็นบวกในเดือนก.พ.ได้ จะได้แก่ TISCO และ INTUCH และ 3. หุ้นที่เข้าข่ายได้รับน้ำหนักเพิ่มจากวิธีคำนวณดัชนีใหม่ (Free-float adjusted market cap) และยังมีแนวโน้มกำไรไตรมาส 1/64 เติบโตทั้ง YoY และ QoQ ได้แก่ SCC และ KBANK

ในขณะเดียวกัน หากในช่วงระหว่างเดือนดัชนี SET ปรับลงไปถึงบริเวณแนวรับที่ 1,440 จุด แนะนำ “ซื้อกลับ” ในหุ้นกลุ่มวัฏจักรที่เชื่อมโยงกับการฟื้นตัวของเศรษฐกิจโลก ได้แก่กลุ่ม ออยล์แอนด์แก๊ส ปิโตรเคมี ซอฟต์คอมมูนิตี้ แพ็กเกจจิ้ง และโลจิสติกส์  มองหุ้นเด่นที่น่าสนใจในแต่ละกลุ่มได้แก่ BCP, IVL, STA, RCL, PTL