ท่ามกลางแนวทางการจัดการควบคุมปลาหมอคางดำในบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ “ปลากะพงขาว” เป็นฮีโร่ของเกษตรกรไทยมาช่วยกำจัด “ปลาหมอคางดำ” จากไอเดียนอกกรอบของประมงจังหวัดสมุทรสงคราม ที่ริเริ่มและดำเนินกิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” ด้วยหลักการที่เรียบง่าย นำปลากะพงขาวมาเป็นตัวช่วยตัดวงจรปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเปลี่ยนปัญหาเป็นโอกาสให้เกษตรกร

กรมประมงจึงยกเป็นโมเดลขยายผลไปสู่จังหวัดอื่น สำหรับในปีนี้ สมุทรสงครามยังรุกกำจัดปลาหมอคางดำอย่างต่อเนื่องด้วยการจัดการแข่งขันชิงรางวัลชวนคนไทยมาร่วมภารกิจจับปลาหมอคางดำมาใช้ประโยชน์กันมากขึ้น

ประมงสมุทรสงครามเริ่มกิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” ขึ้นเมื่อปี 2567 โดยร่วมกับเอกชนจัดหาลูกพันธุ์ปลากะพงขาวมาแจกจ่ายให้เกษตรกรรนำไปเลี้ยงและเป็นนักล่าธรรมชาติช่วยกำจัดปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำ เมื่อปลากะพงขาวโตได้ขนาดนักล่า เกษตรกรจะจับปลา 10% ของอัตราปลาที่ได้รับสนับสนุน เพื่อส่งคืนให้จังหวัดสำหรับนำไปปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติต่อไป ซึ่งเกษตรกรได้ทั้งประโยชน์จากจำนวนปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำลดลง ช่วยให้ผลผลิตดีขึ้น และยังมีผลพลอยได้จากปลากะพงเป็นรายได้เสริม พร้อมทั้งช่วยฟื้นฟูและอนุรักษ์แหล่งน้ำธรรมชาติในคราวเดียวกัน

นายวิรัตน สนิทมัจโร ประมงจังหวัดสมุทรสงคราม กล่าวว่า ปีนี้ ประมงสมุทรสงครามเร่งปฏิบัติการเชิงรุกในทุกมิติตามนโยบายของรัฐบาลและกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อแก้ไขปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ โดยจะมีการปูพรมจัดกิจกรรม “ลงแขกลงคลอง” ทุกเดือนเพื่อจับปลาหมอคางดำให้ครอบคลุมทุกพื้นที่ ทั้งในแหล่งน้ำธรรมชาติ และบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำของเกษตรกร ตั้งเป้าอีก 3 เดือนข้างหน้าประชากรปลาหมอคางดำเบาบางลงอย่างเป็นรูปธรรม ต่อจากนั้นจะปล่อยพันธุ์ปลานักล่าช่วยตัดวงจรการแพร่พันธุ์ของปลาหมอคางดำ ควบคู่กับการเดินหน้ากิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” ต่อเนื่อง พร้อมกับเพิ่มกิจกรรมใหม่ๆ ที่ช่วยกระตุ้นประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมใช้ประโยชน์ปลาหมอคางดำมากขึ้น ผ่านการจัดกิจกรรมการประกวดเมนูอาหารปลาหมอคางดำ และการแข่งขันจับปลา เป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ประชาชนช่วยกันปูพรมจับปลาหมอคางดำขึ้นจากแหล่งน้ำและบ่อเลี้ยงมาจำหน่าย เพื่อเป็นการกวาดล้างปลาหมอคางดำออกจากระบบนิเวศของสมุทรสงครามมากที่สุด

ล่าสุด ประมงจังหวัดสมุทรสงครามได้จัดกิจกรรมปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ (ผู้ล่า) ปลากะพงขาว ภายใต้กิจกรรม “สิบหยิบหนึ่ง” รุ่นแรกที่ปล่อยปลาหมอคางดำไปแล้ว โดยมีตัวแทนเกษตรกรในพื้นที่ตำบลบางแก้ว อำเภอเมืองสมุทรสงคราม ส่งมอบ “ปลากะพงขาว” ที่โตขนาด 7-8 นิ้ว (200-350 กรัม) จำนวน 250 ตัว แก่นางนิศากร วิศิษฏ์สรอรรถ ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสงคราม และปล่อยลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ณ ท่าน้ำวัดเจริญสุนทราราม (วัดบางบ่อ) หมู่ที่ 5 ตำบลบางแก้ว อำเภอเมืองสมุทรสงคราม ซึ่งนับเป็นครั้งที่ 3 ที่ประมงสมุทรสงครามปล่อยปลากะพงขาวที่ได้รับคืนจากเกษตรกรที่ร่วมกิจกรรมนี้

“จากโมเดลจัดการปัญหาที่ช่วยเยียวยาเกษตรกรเจ้าของบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ และสร้างโอกาสเพิ่มรายได้จากปลากะพงขาว ซึ่งเป็นปลาเศรษฐกิจ ส่งผลให้กรมประมงบรรจุ “สิบหยิบหนึ่ง” เป็นโมเดลที่ส่งเสริมให้จังหวัดอื่นนำไปขยายผลเพื่อดูแลเกษตรกรและสิ่งแวดล้อมควบคู่กัน” นายวิรัตนกล่าว
นอกจากนี้ ประมงสมุทรสงครามได้จัดตั้ง “ทีมไล่ล่าเฉพาะกิจ” ทำหน้าที่สำรวจปลาหมอคางดำให้ครอบคลุมทุกพื้นที่ เพิ่มความสำเร็จในการจัดการปลาหมอคางดำ และอยู่ระหว่างประชาสัมพันธ์และเปิดรับสมัครเกษตรกรมาเข้าร่วมโครงการ “สิบหยิบหนึ่ง” เพิ่มขึ้น โดยเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการจะได้รับลูกพันธุ์ปลากะพงขาว 30 ตัวต่อไร่ (สูงสุด 1,000 ตัวต่อเกษตรกร 1 ราย) พร้อมได้รับการสนับสนุนอุปกรณ์จับปลาและกากชา

“ประมงสมุทรสงครามเดินหน้าสร้างสรรค์กิจกรรมใหม่อย่างต่อเนื่อง บูรณาการ 3 ประสานระหว่างภาครัฐ เอกชน และเกษตรกร เพื่อรับมือกับปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำเหมือนกับ “สิบหยิบหนึ่ง” ที่นอกจากจะช่วยตอบโจทย์ของเกษตรกรได้โดยตรงแล้ว ยังเป็นการคืนความสมดุลให้ธรรมชาติในระยะยาว” นายวิรัตน กล่าวปิดท้าย.

ด้วยความมุ่งมั่นในการยกระดับคุณภาพชีวิตของเด็กนักเรียนในพื้นที่ห่างไกล มูลนิธิเจริญโภคภัณฑ์พัฒนาชีวิตชนบท (มูลนิธิซีพี) และ บริษัท เจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) หรือ ซีพีเอฟ จึงน้อมนำแนวพระราชดำริสร้างความมั่นคงทางอาหารของ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีตาม “โครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน” มาดำเนินการ “โครงการเลี้ยงไก่ไข่เพื่ออาหารกลางวันนักเรียน” ตั้งแต่ปี 2532

ล่าสุด มูลนิธิซีพี และซีพีเอฟ เดินหน้า Kick off กิจกรรมล่าสุด “คลีนเล้าด้วยใจ ปันไข่ให้น้อง” เพื่อยกระดับสุขอนามัยในโรงเรียน และส่งเสริมให้นักเรียนได้รับสารอาหารที่ดีควบคู่กับทักษะชีวิต อันเป็นรากฐานสำคัญของการเติบโตอย่างมีคุณภาพทั้งกายและใจ

“คลีนเล้าด้วยใจ ปันไข่ให้น้อง” ยกระดับสุขอนามัยโรงเรียน

กิจกรรม “คลีนเล้าด้วยใจ ปันไข่ให้น้อง” เป็นการยกระดับมาตรฐานความสะอาดของโรงเรือนเลี้ยงไก่ในโรงเรียน โดยมีพนักงาน “ซีพีอาสา” จากโรงเพาะฟักลูกกุ้ง ซีพีเอฟ จังหวัดตราด ร่วมมือกันทำความสะอาดและปรับปรุงโรงเรือนให้มีความสะอาดและปลอดภัยยิ่งขึ้น เพื่อให้นักเรียนได้รับไข่ที่สด สะอาด และปลอดภัย

ขณะเดียวกัน ยังเป็นการสนับสนุนให้พนักงานในเครือซีพีได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาและตอบแทนสังคมอย่างเป็นรูปธรรม โดยนำร่องที่ โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนสิงค์โปร์แอร์ไลน์ อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นในการสร้างความตระหนักเรื่องความสำคัญของสุขอนามัยในโรงเรือนเลี้ยงไก่ไข่

เดินหน้าเลี้ยงไก่ไข่ในโรงเรียนสร้างโภชนาการที่ดี

พีธนทัศ วีรงคเสนีย์ ผู้บริหารโครงการ “เลี้ยงไก่ไข่เพื่ออาหารกลางวันนักเรียน” กล่าวว่า โครงการฯนี้ไม่เพียงแค่ให้ความสำคัญกับผลผลิตไข่ไก่ แต่ยังรวมไปถึงการพัฒนาสุขอนามัยและสภาพแวดล้อมของโรงเรือน ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพของนักเรียน โดยกิจกรรม “คลีนเล้าด้วยใจ ปันไข่ให้น้อง” นับเป็นก้าวสำคัญที่ช่วยยกระดับมาตรฐานความสะอาดของโรงเรือน และจะขยายผลไปยังโรงเรียนอื่นๆ ในอนาคต

ทางด้าน พรทิพย์ ธนะประสพ ผู้ชำนาญการงานธุรการและความยั่งยืนภาคกลางตะวันออก ซีพีเอฟ กล่าวถึงความรู้สึกที่ได้เข้าร่วมกิจกรรมว่า ดีใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในกิจกรรมครั้งนี้ ซึ่งไม่เพียงแต่จะช่วยให้เด็กๆ มีโภชนาการที่ดีขึ้น แต่ยังช่วยให้พวกเขามีสุขอนามัยที่ดีและเติบโตอย่างแข็งแรง เพื่อเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศในอนาคต

ผลสำเร็จสู่เป้าหมายในอนาคต

โครงการฯนี้ไม่เพียงช่วยสร้างโภชนาการที่ดีให้กับเด็กๆ ในชนบท ยังส่งเสริมการพัฒนาทักษะอาชีพในโรงเรียน โดยมีหลักสูตรการเลี้ยงไก่ไข่ที่ให้นักเรียนได้เรียนรู้ตั้งแต่การเลี้ยง การจัดการฟาร์ม ไปจนถึงการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากไข่ไก่ ซึ่งสามารถนำไปใช้ภายในโรงเรียน ขยายเป็นธุรกิจเสริมรายได้ให้กับโรงเรียนและชุมชน รวมถึงเป็นทักษะอาชีพของเด็กๆต่อไป

ตั้งแต่เริ่มดำเนินโครงการจนถึงปัจจุบัน มูลนิธิซีพี และซีพีเอฟ จับมืมอกับเครือข่ายร่วมอุดมการความดีทั้ง สพฐ. ตชด. หอการค้าญี่ปุ่น-กรุงเทพฯ (JCC) เครือซีพี เจียไต๋ ซีพี ออลล์ ซีพี แอ็กซ์ตร้า Makro Lotus’s และ ทรู ร่วมสนับสนุนเด็กและเยาวชนอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด จนถึงปัจจุบัน โครงการฯนี้ได้ขยายไปแล้วกว่า 988 โรงเรียน ครอบคลุม 75 จังหวัดทั่วประเทศ ช่วยให้เด็กๆ มากกว่า 223,000 คน ได้รับโภชนาการจากไข่ไก่อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ยังมีครูและบุคลากรในโรงเรียนอีกกว่า 16,500 คน ที่ได้รับประโยชน์จากโครงการฯ

มูลนิธิซีพี และซีพีเอฟ มุ่งหวังที่จะขยายโครงการไปยัง 1,000 โรงเรียนทั่วประเทศภายในปี 2573 เพื่อสร้างโอกาสทางโภชนาการและพัฒนาคุณภาพชีวิตให้กับนักเรียนในพื้นที่ห่างไกล

โครงการเลี้ยงไก่ไข่เพื่ออาหารกลางวันนักเรียน จึงไม่เพียงแต่เป็นโครงการเพื่อเยาวชน และขยายผลสู่การเรียนการสอนนอกห้องเรียน แต่ยังเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตในระดับชุมชน ด้วยบทบาทการเป็น “คลังอาหารที่ยั่งยืนของชุมชน” โดยหวังว่าจะสามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกและการพัฒนาที่ยั่งยืนของสังคมไทยในอนาคต.