บทความ โดย ประพิม พ้องไสว (นักวิชาการอิสระ)
การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ได้สร้างปรากฎการณ์ “ไข่ไก่” ขาดตลาด และราคาแพง ได้ กลายเป็นหัวข้อเผือกร้อนที่คนในวงการไข่ไก่ต่างเร่งจัดการเพื่อไม่ให้ซ้ำรอยเหมือนหน้ากากอนามัย จนทำให้ผู้คนมากมายทั้งในและนอกวงการลุกขึ้นมาให้ข้อเสนอไข่ไก่กันมากมาย
สถานการณ์โควิด-19 ครั้งนี้ไม่เหมือนกับภัยพิบัติครั้งก่อนๆ ที่เคยเกิดขึ้น ส่งผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของทุกคนและทุกครอบครัวต้องอยู่บ้าน และเต็มไปด้วยความกังวลกับรายได้ และความไม่แน่นอนของการงานของผู้นำครอบครัว จึงเห็นความต้องการบริโภคไข่ไก่ อาหารโปรตีนราคาถูก เพิ่มสูงขึ้นแบบพุ่งพรวด จากที่ปกติเคยซื้อคนละ 1 แผงมาคราวนี้เหมากลับบ้านครั้งเดียว 3-5 แผง เผื่อกับการอยู่บ้านโดยไม่มีกำหนด และบางคนที่เห็นจังหวะนี้กว้านซื้อเพื่อนำไปขายต่อ ส่งผลให้เกิดภาวะไข่ขาดตลาด ยิ่งเป็นหัวเชื้อชั้นดีทำให้เกิดความตื่นตระหนกแย่งซื้อไข่ไก่กัน
ทั้งสองปัจจัย จึงทำให้เกิดปรากฏการณ์ไข่ขาดตลาดในรอบ 10 ปี แต่ หากในความจริงระบบการผลิตไข่ไก่ในประเทศยังเพียงพอต่อการบริโภค มีผลผลิตออกมาทุกวันๆ ละ 40-41 ล้านฟอง ขณะที่ความต้องการบริโภคในช่วงปกติอยู่ที่ประมาณ 39 ล้านฟอง มีไข่ไก่เหลืออยู่ในตลาดประมาณ 1 ล้านกว่าฟอง ผลผลิตที่ลดลงอาจจะประจวบกับผู้เลี้ยงปลดแม่ไก่ เปลี่ยนเป็นไก่สาวที่ผลผลิตยังไม่เต็มที่และเป็นไข่ใบเล็ก ประกอบกับการขนส่งที่ต้องล่าช้าเพราะโรคระบาด
ในช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมา ปัญหา ไข่ล้นจนกดดันราคาไข่ไก่ต่ำกว่าต้นทุนการผลิตทำให้เกษตรกรหลายรายต้องเลิกเลี้ยง ในปี 2561 คณะกรรมการเอ็กบอร์ดต้องประชุมบรรดาผู้เลี้ยงไข่ไก่ที่มีทั้งรายใหญ่ รายกลาง และรายย่อยกระจายอยู่ทั่วประเทศ มาช่วยกันบริหารจัดการอุปทานไข่ไก่ตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทาง เพื่อลดปริมาณผลผลิตไข่ให้ลงมาใกล้เคียงกับความต้องการบริโภค และรักษาราคาไข่ไก่ให้มีเสถียรภาพขึ้น ช่วยให้ราคาไข่ไก่มีเสถียรภาพดีขึ้นเริ่มปรากฎเป็นรูปธรรมในช่วงปีที่ผ่านมา
ส่วนราคาไข่ที่เป็นราคากลาง 2.80 บาทนั้น เป็นราคาหน้าฟาร์ม คละขนาด หรือ ไข่ไก่เบอร์ 3 บนถาดกระดาษ 30 ฟองที่ขายในท้องตลาดทั่วไป แต่ยังไม่รวมค่าขนส่งและการจัดการ ราคากลางดังกล่าวประกาศโดยสมาคมไข่ไก่ พิจารณาร่วมกับเอ็กบอร์ดเพื่อให้เกษตรกรพอมีกำไรแต่ไม่เบียดเบียนผู้บริโภค และที่สำคัญราคากลางยังไม่นับรวมถึงราคาไข่ไก่ที่อยู่ในบรรจุภัณฑ์พิเศษ หรือไข่ไก่คัดขนาด เบอร์ 0 เบอร์ 1 ไข่ไก่เสริมวิตามิน ไข่ไก่จากแม่ไก่ที่เลี้ยงแบบเคจฟรี หรือ ฟรีแลนจ์ ดังนั้น ราคาขายไข่ไก่ถาด 30 ฟองในตลาดย่อมต้องบวกเพิ่มต้นทุนการจัดการหรือค่าขนส่งไปบ้างตามระยะทาง
สัปดาห์ที่ผ่านมา เกษตรกรและผู้ประกอบการยังให้ความร่วมมือด้วยความเต็มใจ เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของผู้บริโภค ในช่วงภาวะวิกฤต ยืดระยะเวลาปลดแม่ไก่ไข่ และหยุดส่งออกชั่วคราว เพิ่มซัพพลายไข่ไก่ในตลาด
วันนี้ไข่ไก่ ที่เป็นผลผลิตหล่อเลี้ยงชีวิตเกษตรกร และอาหารโปรตีนคุณภาพสูงของคนไทย กลับถูกบางคนนำมาใช้เป็นเครื่องมือ โหนกระแสสังคมเรียกยอด like ด้วยการใส่ข้อมูลเท็จเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ หมิ่นประมาทข้าราชการระดับสูง และจงใจกดหัวเกษตรกร…ซึ่งไม่สร้างสรรค์เอาเสียเลย