การจัดการควบคุมปลาหมอคางดำในจังหวัดเพชรบุรี เป็น “วาระร่วมของชุมชน” ที่ทุกฝ่ายร่วมแรงขับเคลื่อน ภายใต้กลยุทธ์ “เจอ–แจ้ง–จับ-จบ” ช่วยลดและกำจัดประชากรปลาหมอคางดำใน 21 สายคลองทั่วจังหวัด พร้อมทั้งสร้างคุณค่าใหม่ เพิ่มรายได้ให้กับท้องถิ่น
นายประจวบ เจี้ยงยี่ ประมงจังหวัดเพชรบุรี กล่าวว่า สำนักงานประมงจังหวัดได้เดินหน้าขับเคลื่อนมาตรการแก้ไขปัญหาปลาต่างถิ่นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการลงพื้นที่จับปลาหมอคางดำออกจากแหล่งน้ำธรรมชาติ ร่วมกับชุมชนและหน่วยงานพันธมิตร เพื่อให้เกิดการจัดการที่รวดเร็ว เป็นระบบ และยั่งยืน พร้อมทั้งส่งเสริมการแปรรูปสร้างมูลค่าเพิ่ม เช่น ปลาร้า ปลาแดดเดียว น้ำปลา เพื่อให้กลายเป็นสินค้าที่สามารถสร้างรายได้ให้กับท้องถิ่น กลยุทธ์ “เจอ–แจ้ง–จับ-จบ” ถูกยกเป็นหัวใจของการทำงาน เมื่อชาวบ้าน “เจอ” ปลาในแหล่งน้ำ สามารถ “แจ้ง” ให้เจ้าหน้าที่เข้ามาบันทึกและวางแผน จากนั้นร่วมแรงกัน “จับ” ควบคุมปริมาณและนำไปใช้ประโยชน์ ช่วยตัดวงจรหรือ “จบ” ปัญหาปลาหมอคางดำอย่างมีประสิทธิภาพ
ล่าสุด หน่วยงานรัฐ เอกชน และชุมชน อาทิ เทศบาลเมืองชะอำ เรือนจำกลางเพชรบุรี สำนักงานจัดการน้ำเสียสาขาชะอำ องค์กรชุมชนประมงท้องถิ่น บริษัทเจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) ตลอดจนผู้นำชุมชน ชาวประมง และประชาชน ร่วมกันจัดกิจกรรม “ลงแขกลงคลอง” ณ บ่อบำบัดน้ำทุ่งตะกาดพลี ตำบลชะอำ อำเภอชะอำ โดยมี นายทวีป ปิ่นเนียม รองนายกเทศมนตรีเมืองชะอำ เป็นประธานเปิดงาน ผลการดำเนินงานสามารถจับปลาหมอคางดำได้ถึง 495 กิโลกรัม ส่งต่อให้เรือนจำกลางเพชรบุรีและองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่น เพื่อนำไปผลิตเป็นน้ำหมักชีวภาพใช้ประโยชน์ต่อ
นับตั้งแต่ต้นปี เพชรบุรีได้จัดกิจกรรม “ลงแขกลงคลอง” แล้วกว่า 45 ครั้ง ไม่เพียงช่วยลดความหนาแน่นของปลาหมอคางดำ แต่ยังสร้างการรับรู้และกระตุ้นให้คนในชุมชนลุกขึ้นมาเฝ้าระวังและจัดการร่วมกัน อีกทั้งยังผลักดันให้เกิดการแปรรูปสร้างรายได้จริง เช่น วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปสัตว์น้ำตำบลโพพระ ที่พัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร “ตราใบโพธิ์” อาทิ ปลาร้า ปลาแดดเดียว ปลาส้ม น้ำพริกแจ่วบอง ปลาร้าปรุงรส รวมทั้งการนำน้ำหมักชีวภาพจากหัวปลาไปจำหน่ายเป็นสินค้าชุมชน
นอกจากนี้ จังหวัดเพชรบุรียังสนับสนุนกากชา และปลานักล่า เพื่อให้เกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำกำจัดปลาหมอคางดำในบ่อเลี้ยง ช่วยลดต้นทุนและลดความเสียหายจากผลผลิต และเป็นการลดประชากรปลาหมอคางดำแบบครบวงจร
การจัดการปลาหมอคางดำในเพชรบุรี ยังสะท้อนให้เห็นถึง พลังของการมีส่วนร่วม ที่เปลี่ยนปัญหาเป็นโอกาส และสร้างเศรษฐกิจชุมชนให้เติบโตควบคู่กับการรักษาความสมดุลของระบบนิเวศ.
